Suốt từ giai đoạn điều tra sơ bộ cho tới quyết định chính thức mới đây, việc Hoa Kỳ đánh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp “mạnh tay” lên thép cán nguội và thép không gỉ đã, đang tác động nhất định tới ngành thép Việt. Để ứng phó, giải pháp được nhìn nhận khả thi là nỗ lực minh bạch xuất xứ, hạn chế NK nguyên liệu từ Trung Quốc.
Nhập khẩu từ Trung Quốc giảm dần
|
Theo kết luận cuối cùng trong vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp với thép không gỉ và thép cán nguội NK từ Việt Nam, sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc Trung Quốc của Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC): Hải quan Hoa Kỳ sẽ thu thuế chống bán phá giá 199,76% và thuế chống trợ cấp ở mức 256,44% đối với thép cuộn cán nguội sản xuất tại Việt Nam, nhưng sử dụng vật liệu có nguồn gốc Trung Quốc. Còn thép không gỉ, mức thuế chống bán phá giá là 199,43% và chống trợ cấp là 39,05%. |
Xoay quanh vụ việc Hoa Kỳ đánh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp lên thép cán nguội và thép không gỉ NK từ Việt Nam, có nguyên liệu xuất xứ từ Trung Quốc, ông Hồ Nghĩa Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho hay: Ngay từ khi khởi xướng điều tra vụ việc vào năm 2016, lượng thép XK sang Hoa Kỳ đã giảm. Năm 2016, Việt Nam XK hơn 900 nghìn tấn thép sang Hoa Kỳ, song con số này trong năm 2017 chỉ còn hơn 500 nghìn tấn.
Dù gặp phải những rào cản nhất định, có sự sụt giảm, song hiện nay Hoa Kỳ vẫn đứng thứ ba trong nhóm các nước NK thép của Việt Nam. Số liệu của VSA cho thấy, quý đầu năm nay, thép XK sang Hoa Kỳ đạt khoảng 217 nghìn tấn, chiếm hơn 15% tổng lượng thép XK của Việt Nam.
Theo ông Dũng, ngành thép Việt Nam đã phát triển bước khá dài, có hai chủng loại sản phẩm. Một là thép dài xây dựng, Việt Nam đã sản xuất khép kín từ khâu đầu đến khâu cuối, có thể từ quặng, thép phế liệu sản xuất ra gang, thép, gia công cán nóng… Mảng thứ hai là thép dẹt, trong đó có thép cuộn cán nguội, thép mạ phủ màu kim loại. Những năm trước đây, Việt Nam chưa đầu tư khâu đầu, nghĩa là chưa có thép cuộn cán nóng mà chủ yếu đầu tư khâu cuối để sản xuất ra thép cuộn cán nguội, thép mạ. Khâu đầu nguyên liệu là thép cuộn cán nóng phải NK từ nước ngoài, trong đó chủ yếu từ các thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản…
“Việt Nam có NK các loại thép cuộn cán nóng từ Trung Quốc dùng làm nguyên liệu để sản xuất thép tôn mạ và thép cán nguội, trong đó có XK sang Hoa Kỳ. Đó là thực tế. Trước đây, mỗi năm Việt Nam NK tới 6 triệu tấn thép của Trung Quốc. Hiện nay, lượng NK này đã giảm dần”, ông Dũng nói.
Số liệu của VSA cũng chỉ rõ: 3 tháng đầu năm nay, lượng thép NK từ Trung Quốc chỉ còn hơn 1,1 triệu tấn, giảm gần một nửa so với cùng kỳ năm trước.
Ngoài ra, ông Dũng làm rõ thêm: Khi Hoa Kỳ khởi xướng điều tra vụ việc, nghi ngờ có sự gian lận XK thép từ Trung Quốc qua Việt Nam rồi sang Hoa Kỳ, VSA đã lý giải hai vấn đề. Thứ nhất, không phải tất cả các loại thép XK sang Hoa Kỳ đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Thứ hai, mặc dù có thể là NK những nguyên liệu từ Trung Quốc nhưng phía Việt Nam đã đầu tư với quy mô lớn, hiện đại ở khâu cuối để sản xuất ra thép tôn màu và thép cuộn cán nguội, nghĩa là đã có sự gia công, chuyển đổi đáng kể, không phải gian lận là NK sản phẩm của Trung Quốc rồi xuất đi.
“Trong quá trình vừa rồi, VSA cùng các DN nhiều lần giải thích với phía Hoa Kỳ điều đó. Tôi nghĩ phía Hoa Kỳ cũng đã tiếp thu nên trong quyết định chính thức mới đây, Hoa Kỳ đã đánh thuế vào sản phẩm có nguồn gốc nguyên liệu NK từ Trung Quốc, còn sản phẩm không có nguồn gốc từ Trung Quốc thì được loại trừ”, ông Dũng nhấn mạnh.
Tăng sử dụng nguyên liệu nội địa
Trước quyết định áp thuế chính thức mới đây từ phía Hoa Kỳ, VSA chỉ đưa ra khuyến cáo duy nhất cho DN ngành thép là phải nhanh chóng chuyển đổi. Sau khi Formosa đi vào hoạt động, từ năm 2017 trở đi, trong nước đã có lượng đáng kể thép cuộn cán nóng, nguyên liệu để sản xuất thép tôn màu và tôn mạ kẽm. Bởi vậy, thời gian tới, những sản phẩm XK sang Hoa Kỳ đều nên lấy nguyên liệu có nguồn gốc từ các nước khác và lấy từ trong nước, chứ không nhập của Trung Quốc. “DN XK sang Hoa Kỳ dứt khoát phải tuân thủ theo luật pháp, kê khai minh bạch rõ ràng nguồn gốc xuất xứ nhằm làm ăn lâu dài với Hoa Kỳ”, ông Dũng nói.
Xung quanh vấn đề áp thuế của Hoa Kỳ, vừa qua, Bộ Công Thương cũng đã chính thức lên tiếng. Bộ Công Thương nêu rõ: Ngày 21/5/2018, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) thông báo kết luận cuối cùng trong vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp với thép các-bon chống ăn mòn (CORE) và thép cán nguội (CRS) NK từ Việt Nam. DOC cho rằng có sự lẩn tránh thuế đối với hai sản phẩm nêu trên từ Trung Quốc qua Việt Nam để XK sang Hoa Kỳ. Trước đó, tháng 12/2017, Hoa Kỳ đã công bố kết luận điều tra sơ bộ vụ việc này. Bộ Công Thương đã phối hợp với VSA và các DN liên quan theo dõi chặt chẽ vụ việc ngay từ giai đoạn khởi xướng điều tra từ tháng 11/2016.
Bộ Công Thương đã nhiều lần bày tỏ quan điểm chính thức về vụ việc với phía Hoa Kỳ và đề nghị DOC thực hiện điều tra một cách khách quan, phù hợp với quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và thông lệ của Hoa Kỳ, không áp dụng biện pháp này đối với các DN XK thép của Việt Nam. Hiện nay, DOC đã thông báo cho phép miễn trừ biện pháp nếu các DN XK thép của Việt Nam chứng minh được sản phẩm XK được sản xuất từ nguyên liệu không có xuất xứ từ Trung Quốc. Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các DN liên quan xử lý các yêu cầu về quy trình thủ tục của DOC để hưởng miễn trừ theo quy định.
Nguồn tin: Hải quan
